Thursday, January 5, 2017

Volcani Center- इस्रायली कृषी संशोधन केंद्र.

Volcani Center- इस्रायली कृषी संशोधन केंद्र.

पार्श्वभूमी
        पूर्वी "Volcani केंद्र" हे  "ज्यू एजन्सी कृषी संशोधन केंद्र" म्हणून ओळखले जाते होते.हे केंद्र कृषी आणि इस्रायलच्या ग्रामीण विकास मंत्रालयाला संशोधन सेवा पुरवते आणि इस्रायली आणि आंतरराष्ट्रीय युवक, शेतकरी आणि शास्त्रज्ञ साठी पदव्युत्तर स्तरावर स्थानिक आणि आंतरराष्ट्रीय शास्त्रज्ञ, तसेच शैक्षणिक संधी,संशोधन संधी देते. संघटना वनस्पती विज्ञान, अॅनिमल सायन्स, वनस्पती संरक्षण,, माती आणि पर्यावरण विज्ञान, अन्न विज्ञान, आणि कृषी अभियांत्रिकी यावर लक्ष केंद्रित करून  इस्रायली संशोधनाला मदत करते. बेन Shemen इस्राएल 1921 मध्ये संघटना स्थापना केली होती.ज्याचे नाव यित्झाक Elazari Volcani होते.
         Bet-Dagan मध्ये Volcani केंद्र  कॅम्पस येथे तेल अवीव जवळ स्थित आहे. शेतकी पिके इस्राएलमध्ये जीन बँक ARO Volcani केंद्र परिसरात स्थित आहे. . ARO मध्ये दोन संशोधन केंद्रे आहेत- उत्तर इस्रायल आणि एक दक्षिण वाळवंटातील कृषी मध्ये इतर खास संचालन. दोन्ही केंद्रे कृषी उत्पादनांची उपकरण चाचणी केंद्र म्हणून करते.

उद्दिष्टे
Arava प्रदेशात desalination युनिट अभ्यासात समुद्र ओघात मागील सागरी शोभेच्या मासे वापरले जाईल. समुद्र 30 % येथे आणि व्यतिरिक्त diluted seawater सह समुद्र मिश्रणावर वापरला जाईल - 30 % एक अंतिम एकाग्रता पोहोचवत समांतर चाचणी केली जाईल. मासे वाढ आणि आरोग्याकडे लक्ष दिले जाईल आणि osmotic नियमन संबंधित विविध रक्त घटक चाचणी केली जाईल. मासे वाढ आणि आरोग्य समुद्र मध्ये विविध ग्लायकोकॉलेट परिणाम ओळखण्यासाठी या मॉडेल चा वापर करण्यात येणार आहे. हे भिन्न salinities पाणी चाचणी आणि मासे संगोपन त्यांच्या अनुकूलता सत्यापित करण्यासाठी एक जैवआमापन विकसित करण्यासाठी संशोधक सक्षम होईल. या प्रकल्पातील नंतरच्या टप्प्यात या जैवआमापन अशा समुद्र युरोपियन समुद्र खोल किंवा grouper मासे संगोपन खाद्य मासे शक्यतेचा अन्वेषण वापरण्यात येईल. यशस्वी असल्यास, हे मूल्यमापन पद्धत इस्राएल विविध भागात तसेच समुद्र विल्हेवाट गरज इतर अंतर्देशीय desalination वनस्पती मध्ये लागू केले जाऊ शकते.

संशोधन केंद्र
इस्राएल हा एक मर्यादित पाणी संसाधने असलेला देश आहे. त्याचे हवामान  दक्षिणेला अर्ध-कोरडे आणि उत्तर मध्ये भूमध्य पासून रखरखीत आहे, यामुळे  ARO(Agricultural Research Organization) ने खालील घटकांवर संशोधनसाठी लक्ष केंद्रित केले आहे:
 • कोरडी परिस्थिती आणि किरकोळ माती वर कृषी संशोधन
 • पुनर्वापरातून सांडपाणी आणि खारट पाणी वापरून सिंचन
 • संरक्षित वातावरणात पीक लागवड
 • पाणी टंचाईची परिस्थितीत गोड्या पाण्यातील संवर्धन
 • कीटक नियंत्रण आणि पोस्ट हंगामानंतर स्टोरेज पद्धती माध्यमातून उत्पादन नुकसान कमी करणे
 • प्रतिकूल परिस्थितीत चांगले उपयुक्त पिके पाळीव प्राणीच्या नवीन प्रजातीनचा विकास.
 
सहयोग
   Volcani केंद्र हे सरकार प्रायोजित संशोधक, संबंधित उद्योग संस्था, शैक्षणिक संस्था, शेतकरी, आंतरराष्ट्रीय संघटना आणि शास्त्रज्ञांबरोबर सहयोग करीत आहेARO चा निधी इस्रायली सरकार, शेतकरी संघटना, खाजगी क्षेत्रे, तसेच अमेरिकन आणि युरोपियन युनियन यांच्याकडून आहे. गुंतवणूक, बौद्धिक मालमत्ता,अधिकार अर्ज या माध्यमातून प्रोत्साहन दिले जात आहे. खाजगी क्षेत्रातील गुंतवणूक ही संबंधित उद्योग( कीटकनाशके, खते, बियाणे, प्लास्टिक, सिंचन उपकरणे, आणि greenhouses) उत्पादक कंपन्या पासून केली जाते.

  याबद्दल अधिक माहिती स्वतः प्रत्यक्ष भेट देऊन घ्यायची असेल तर  Registration साठी  http://www.mazisheti.org/p/visit.html या आमच्या page ला अवश्य भेट द्या इस्राईल दौऱ्याचा लाभ घ्या.
      


Tuesday, January 3, 2017

Bermad Products

BERMAD उत्पादने आणि नाविन्यपूर्ण सिंचन उपाय -

    २०१६ मध्ये, लास वेगास मधील IA सिंचन असोसिएशन (Irrigation Association) मध्ये बरमाडच्या सिंचन प्रणालीने जगाचे लक्ष वेधून घेतले. त्यामध्ये गाळण्याची प्रक्रिया किंवा पध्दती(filtration), चुंबकीय प्रवाह मीटर(magnetic flow meters), मुख्य झडपा(main valves), क्षेत्र नियंत्रण झडपा(field control valves), हवा संचालित झडपा(air relief valves) स्वयंचलित (देखरेख विश्लेषण आणि नियंत्रण साधने) आणि fertigation उपाय या संपूर्ण पायाभूत सुविधा संकुल यांचा समावेश आहे.

*वाळू विभाजक* - पाणी, लहान वाळू आणि गाळ कण 90% प्रती वेगळे केले जातात. BERMAD hydrocyclones कार्यक्षम आणि तंतोतंत वाळू वेगळे कमी घर्षण कमी होणे, एक अष्टपैलू संरचना व विषयांतर झालेला प्रवाह इंजेक्शन देतात.

*गाळण्याची प्रक्रिया किंवा पध्दती* - BERMAD च्या गाळण्याची प्रक्रिया किंवा पध्दती, तंत्रज्ञान, एक कार्यक्षम, कमी देखभाल, सिंचन प्रणाली पाण्याचे स्रोता पासून सेंद्रीय साहित्य आणि दंड अजैविक पार्टिक्युलेट फिल्टर करण्यासाठी प्रभावी मार्ग.

*चुंबकीय फ्लो मीटर* -  BERMADच्या  Ag सिंचन उद्योग चे  कला मीटर(MagMeters)हि  एक मजबूत स्थिती आहे. हे मीटर तंत्रज्ञान 0.2% अचूकता 0.03 GPM चा कमी प्रवाह ओळखू शकतो. सर्व प्रवाह श्रेणी अजोड अचूकता आणि विश्वसनीयता प्रदान करतात. BERMAD पाणी मीटर, पाणी मापन याचे अहवाल देतात. "- 80" MagMeters च्या BERMAD line  1½ व्यास श्रेणी उपलब्ध आहे.

*100 series डबल चेंबर* - BERMAD मॉडेल IR-100-DC दुहेरी chambered, hydraulically ऑपरेट,टेलिफोनचा पातळ पडदा actuated जगभरातील नियंत्रण एकतर आडवा (Y) किंवा कोन नमुना डिझाइन मध्ये झडपा आहेत. नवीन झडप दबाव साधारणपणे बंद झडप म्हणून जलद उघडणे, आदर्श आहे. body and  actuator assembly या  दोन प्रमुख घटकांचा  समावेश आहे. त्यासाठी assembly unitized आहे.

*100 series Hyflow नवीन valve diameters 4 "एल, 6" आर -  900 GPM* - BERMAD 400 चांगल्या नियंत्रण प्रवाह श्रेणी 100 series Hyflow झडपाच्या नवीन diametersआहे. या झडपा BERMAD ऑटोमेशन प्रणाली करून स्वतः किंवा विद्युत दाब BERMADs 'विस्तृत विविध प्रकारच्या सर्व ऑपरेट आणि नियंत्रण प्रवाह ऑपरेट करतात.

*200 series झडपा* - 1/2 "झडप 210 मल्टी सायकल -open &close drip-tight मध्ये हायड्रॉलिक किंवा इलेक्ट्रिक संकेत ला  प्रतिसाद करतात. हायड्रॉलिक नियंत्रण झडपा हे सुटे आणि कमी प्रवाह सिंचन आणि fogging प्रणाली ऑपरेट व नियंत्रण करण्यासाठी अत्यंत उपयुक्त आहेत.      

Friday, December 2, 2016

माझीशेती : शेतीकडे व्यवसाय म्हणून पाहताना घ्यावयाची काळजी (१६१२०२)

माझीशेती : शेतीकडे व्यवसाय म्हणून पाहताना घ्यावयाची काळजी (१६१२०२)
प्रशिक्षण रचना पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा.
मार्गदर्शक सुचना पाहण्यासाठी यावर क्लिक करा.

  • उत्पादकता वाढविणे
    याकरिता अंगीकृत कलागुणांना प्रशिक्षणांच्या माध्यमातुन वाव देऊन स्थानिक संसाधने वापरून योग्य वेळी, योग्य मार्गदर्शन उपलब्ध करून दिले जाते. संपुर्ण महाराष्ट्र स्तरावर काम करताना कृषि महाविद्यालय, MSW कॉलेज, मेडिकल कॉलेज, इंजिनियरिंग कॉलेज मधील विद्यार्थ्यांचा कॉलेजच्या सहयोगाने सेवेचे जाळे निर्माण केले आहे.

  • तांत्रिक मार्गदर्शन -
    या काळात समाजातील घटकांच्या गरजांचे प्राथमिक, दुय्यम आणि तृतीय गरज असे वर्गीकरण केले जाते. समान गरजा असणाऱ्या गटांचे एकत्रितपणे निराकरण करणेसाठी कृतीगट स्थापन केला जातो.




  • प्रशिक्षण -
    देण्यासाठी प्रत्येक तालुका स्तरावर प्रशिक्षण व मार्गदर्शनासाठी सामाजिक संस्थांची नेमणूक केली आहे. या संस्थाना आवश्यक मनुष्यबलास प्रशिक्षित करून स्थानिक सामाजिक घटकांना प्रशिक्षित करण्यासाठी पाठविले जाते. 




  • सेवापुरवठादार -
    यापद्दतीमधून मागणी होणाऱ्या आवश्यक सेवा पुरवण्यासाठी सेवापुरवठादार यांची नियुक्ती केली जाते. सहभागी सर्व घटकांचे कोडच्या माध्यमातुन ओळख निर्माण केली जाते. वेळ प्रसंगी काम थांबविले जाते मात्र कोणत्याही घटकाची ओळख प्रसिद्ध केली जात नाही.





Thursday, December 1, 2016

दुग्धविकास - दुधापासून प्रक्रिया केलेले पदार्थ

प्रस्तावना

सध्या बाजारपेठेत प्रामुख्याने तूप, लोणी, दूध पावडर, दही, लस्सी, पनीर, खवा हे दुग्धजन्य पदार्थ उपलब्ध आहेत. केवळ दूध विकण्यापेक्षा दुग्धजन्य पदार्थांतून अधिक नफा मिळतो. घरगुती स्तरावर दुग्धजन्य पदार्थांच्या निर्मितीसाठी लहान क्षमतेची यंत्रे उपलब्ध आहेत. त्यांचा वापर निश्‍चितपणे फायदेशीर ठरतो.

दूध शीत करण्यासाठी वापरण्यात येणारी यंत्र :

दुधामध्ये स्निग्धांश, प्रथिने, मेद, जीवनसतत्त्वे आणि पाणी यांचे प्रमाण मुबलक असल्याने सूक्ष्मजीवांची वाढ दुधात लगेच होते. पर्यायाने दूध लवकर नासते किंवा खराब होते म्हणजेच दूध जास्त काळ टिकवायचे असल्यास दुधातील सूक्ष्मजीवांची वाढ आणि संख्या मर्यादित ठेवणे आवश्‍यक असते. त्यासाठी दूध तापवणे, थंड करणे किंवा इतर तत्सम प्रभावी प्रक्रिया करणे क्रमप्राप्त ठरते. यापैकी बहुतांशी प्रक्रियाने दुधाच्या भौतिक व रासायनिक गुणधर्मात बदल होण्याची शक्यता असते. त्यासाठी दुधास थंड तापमानास ठेवून दूध अधिक काळापर्यंत टिकवणे सोयीचे व किफायतशीर ठरते. त्यासाठी खालील उपकरणांचा उपयोग करावा.

फ्रिज :



  1. फ्रिजमध्ये एक लिटरपासून ते २० लिटरपर्यंत दूध ५ ते १० अंश सेल्सिअस तापमानापर्यंत ठेवता येते.
  2. बाजारात १५० लिटर ते ५०० लिटर क्षमतेचे फ्रिज उपलब्ध अाहेत. त्यांची सर्वसाधारण किंमत १०,००० रुपये व त्यापेक्षा जास्तची आहे. फ्रिज वापरण्यास सुरक्षित आहे.

बल्क कुलर : 





  1. ज्या दूध उत्पादकांकडे १०० ते १००० लिटरपर्यंतचे दूध संकलन आहे, अशांसाठी बल्क कुलर फायदेशीर आहे. बल्क कुलर चौकोनी, आयताकृती आणि अंडाकृती आकारात उपलब्ध आहेत. हे स्टेनलेस स्टीलपासून बनलेले असते.
  2. यामध्ये दुधाचे तापमान ५ ते १० अंश सेल्सिअस राखता येत असल्याने दुधाची टिकवण क्षमता वाढते. दोन वेळचे दूध संकलन एकाच वेळी करणे शक्य होते.
  3. बल्क कुलर हे दुहेरी पत्र्याने बनवतात. आतील-बाहेरील पत्र्यांमध्ये थर्माकोल, ग्लासवुल किंवा इतर उष्णतारोधक पदार्थाचा लेप दिलेला असतो, त्यामुळे बल्क कुलरमधील दुधाच्या तापमानावर बाहेरील वातावरणातील तापमानाचा परिणाम होत नाही.
  4. बल्क कुलरमधील दूध थंड करण्यासाठी कॉम्प्रेसरची जोडणी केलेली असते. हे विद्युत अथवा जनरेटरवर चालवता येते. या उपकरणाच्या वरील बाजूस एक झाकणी असून, एक ढवळणीसुद्धा जोडलेली असते. या ढवळणीमुळे दुधाचे तापमान सर्व ठिकाणी समान राखले जाते. दुधावर साय येत नाही.
  5. बहुतांश दूध शीतकरण केंद्रावर बल्क कुलर उपलब्ध आहेत. याची किंमत अंदाजे १ ते १० लाखांपर्यंत आहे.
  6. राष्ट्रीय डेअरी विकास बोर्ड व काही दूध प्रक्रिया केंद्रामार्फत दूध उत्पादकास किंवा दूध संकलकास बल्क कुलर वितरित करण्यात येते.

डीप फ्रिजर :






  1. याचा वापर आइस्क्रीम, पनीर, श्रीखंड व इतर दुग्धजन्य पदार्थ अधिक काळास साठवण्यासाठी केला जातो.
  2. यामध्ये ० अंश सेल्सिअस ते -२८ अंश सेल्सिअस इतके नीचांकी तापमान राखले जाते. याची क्षमता १०० ते १००० लिटर किंवा अधिक असते. हे विजेवर चालते.
  3. डीप फ्रिजर हे स्टेनलेस स्टील किंवा फायबरमध्ये तयार केलेले असतात. याचा उपयोग दुग्धजन्य पदार्थ विक्रीसाठी होतो.

दूध तापवण्यासाठीची उपकरणे : 






  1. दुधाची टिकवण क्षमता वाढवण्यासाठी दूध निर्जंतुक करणे आवश्‍यक असते. त्यासाठीची प्रभावशील प्रक्रिया म्हणजे दुधाचे पाश्‍चरायझेशन किंवा दूध तापवणे.
  2. या प्रक्रियेत दूध ७२ अंश सेल्सिअस तापमानावर १५ सेकंदांसाठी किंवा ६३ अंश सेल्सिअस तापमानावर ३० मिनिटे तापवून थंड करण्यात येते. असे दूध पिण्यास सुरक्षित असते.
  3. दूध तापवण्याची प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी बॅच पाश्‍चरायझर (एलटीएलटी) किंवा प्लेट पाश्‍चरायझर (एचटीएसटी) चा वापर सर्वत्र होताना दिसून येतो.
  4. बॅच पाश्‍चरायझर हे उपकरण लहान स्तरावर दूध प्रक्रिया करणाऱ्या दूध उत्पादकास अत्यंत फायदेशीर आहे. या उपकरणात दूध ६३ अंश सेल्सिअस तापमानावर ३० मिनिटांसाठी तापवून निर्जंतुक करता येते. उपकरणाची क्षमता ५० ते ५०० लिटर असून, यातील दूध गॅस किंवा वाफेच्या ऊर्जेवर तापवले जाते.
  5. बॅच पाश्‍चरायझर हे उपकरण गोलाकार आकारात उपलब्ध आहे. हे स्टेनलेस स्टीलच्या दुहेरी पत्र्याचे बनलेले आहे. दोन पत्र्यादरम्यान गरम पाणी किंवा वाफ फिरवली जाऊन आतील दूध अप्रत्यक्षरीत्या गरम होते. यामुळे दुधाची करपण्याची किंवा दूध लागण्याची शक्यता कमी असते. तापलेले दूध याच उपकरणातून थंडदेखील करता येते.
  6. उपकरण वापरण्यास सोपे व सुरक्षित असून दही, आइस्क्रीम, पनीर व तत्सम पदार्थ करण्यासाठी अत्यंत उपयोगी आहे. उपकरणातील दूध एकसमान तापवण्यासाठी उपकरणात एक ढवळणीदेखील पुरवलेली असते.
  7. याची किंमत अंदाजे ८०,००० रुपये आहे. क्षमतेनुसार किंमत वाढत जाते.


डॉ. ज्ञानेश्‍वर पतंगे 
डॉ. डी. के. कांबळे 
(लेखक कृषी महाविद्यालय, कोल्हापूर येथे कार्यरत आहेत)