Friday, January 22, 2016
बीट लागवड
मेथी
मेथी लागवड.
वर्षभर चवीने खाल्ली जाणारी भाजी म्हणजे मेथी. याची मागणीपण वर्षभर असते आणि समशीतोष्ण हवामानात लागवडही वर्षभर करता येते.
* यासाठी जमीन मध्यम ते काळी, पाण्याचा निचरा होणारी असावी.
* हि भाजी ४०ते ६० दिवसांनी काढता येते त्यामुळे टप्प्या टप्प्याने वाफे लावल्यास वर्षभर उत्पन्न घेता येते.
* लागवड करण्यापूर्वी दोन वखर पाळ्या देवुन जमीन भुसभूषित करावी.
* त्यानंतर ३ बाय २ मीटरचे सपाट वाफे करुण भाजीसाठी फेकून लागवड करता येते.
* वाण: मेथी-१, राजस्थान मेथी-१. मेथी नं.४७, प्रभा,पुसा अर्ली बंचिंग, कसुरी इत्यादि सुधारित वाण निवडावेत.
* पाणी व्यवस्थापन करताना जमिनीच्या मगदुरा नुसार मध्यम जमिनीस दर ७-८ दिवसांनी एक पाणी पाळी द्यावी.
* यात मर हाच प्रमुख रोग आहे. बियाणे संस्कार करुण तो टाळता येतो. इतर विशेष रोग येत नाही.
* किडी मधे नागअळी हा मोठा धोका आहे. यासाठी लागवडी नंतर ७ दिवसांनी १००० पी पी एम निंबोळी अर्काची ३ मिली प्रति लीटर प्रमाणे एक फवारनी घ्या.ु
* ४० ते ६० दिवसांनी उपटून जुड्या बांधाव्या व भाजीची माती तिथेच शेतात झटकुन घ्यावी. हिरवी भाजी उत्पादन एकरी ३ टन मिळू शकते.
मेथी बीजोत्पादन करण्यासाठी:
* मेथी बिया उत्पादनासाठी थंडी आवश्यक म्हणून लागवड ऑक्टोबर ते नोव्हेंबर मधे करावी.
* दोन रोपात १० सेमी.अंतर काही राज्यात रोप तयार करून सरी वरंबालागवड करतात
* बिया काढणीसाठी १५० दिवसांनी काढनी करुण खळ्यावर वाळवाव्या नंतर मळणी करावी याचे उत्पादन एकरी ५ ते ७ क्विंटल मिळते.
कलिंगड
भोपळा
काकडी
जमीन
जमिनीची नांगरट करून एकरी 15 टन शेणखत किंवा एरंड पेंड 500 किलो देवून जमीन तयार करावी.
1.5 ते 2 मी. अंतराच्या ओळी तयार करा.
लागणीची पद्धत
काकडीच्या लागवडीस सरी वरंबा चांगली मानली जाते .काकडीच्या जाती नुसार 90 सेंमी वर लागवड करून दोन वेलीतील अंतर 45सेंमी ठेवावे. खुरप्या सहायाने 3ते 4 बीयाची लागवड करावी .
बियाणे
हिमांगी, फुले शुभांगी, पूना खिरा, पुसा संयोग, शीतल या जाती जास्त वापरल्या जातात.
बीज प्रक्रिया -
लागनीपूर्वी बियाणे 30 मिनिटे कोमट पाण्यात भिजत ठेवा. सुरवातीच्या काळात मातीतून येणारे रोग व बियाणांच्या अन्य समस्यांच्या नियंत्रणासाठी कार्बेनडाझिम 50WP @ 3gm प्रती किलो बियाणे याप्रमाणे लागवडीपूर्वी बीज प्रक्रिया करा.
ट्राइकोडर्मा विरडी 250 ग्रॅम 10 किलो शेणखतासोबत पिकाच्या सुरवातीच्या काळात ओळींमध्ये टाकल्याने मातीतून येणा-या रोगांचे व तसेच बुरशीजन्य रोगांमुळे येणा-या मर रोगापासून पिकाचे रक्षण होवू शकते.
पाणी व ख़त व्यवस्थापन
काकडी पिका करीता पेरणी पूर्वी 25 टन शेनखत द्यावे .लागवड करताना प्रति हे 50 किलो प्रमाणे नत्र , स्फूरद ,पालाश द्यावे .आणी परत 30 दिवसानी 50 किलो नत्राची मात्रा द्यावी .
किड नियंत्रण
1) लाल भुंगेरे - नियंत्रना करीता 10 लिटर पाण्यात 40 ग्राम कर्बारील किंवा डायमेथोयेट 10 मिली ची फवारनी करावी .
2) फळ माशी - मॅलेथियॉन 10- मिली 10 लिटर पाण्यात 1ते 2 वेळा फवारावेत .
काकडी
रोग नियंत्रण
1)भुरी - फळावर पांढरे डाग पडतात ,वाढ खुंटते
नियंत्रण - बाव्हिस्टीन किंवा कॅरेथेन 10 ग्राम 10 लिटर पाण्यात मिसळून फवारावे .
2) केवडा -नियंत्रण करीता 10 लिटर पाण्यात 25 ग्रॅम डायथेन - एम -45 हे बुरशी नाशक फवारावे .
महत्वाची घ्यावयाची काळजी
काकडी वर येणारे रोग व किडिचे नियंत्रण वेळीच करने आवश्यक आहे जेणेकरून फळाच्या गुणवत्तेवर व उत्पादनावर फरक पडणार नाही
उन्हाळी काकडी लागवड तंत्र
उन्हाळ्याच्या वाढत्या तापमानतील तीव्र झळांच्या काळात काकड़ी जवळपास सर्वांना आवडते. उन्हाळी काकड़ी लागवड तंत्रज्ञान देत आहे.
* या पिकासाठी जमीन सर्व प्रकारची चालते पण तिचा पी एच ५.५ ते ६.५ दरम्यान असल्यास अधिक योग्य.
* यासाठी हवामान कोरडे अधिक मानवते. तापमान १८ ते २८ सेल्सियस उत्तम.
* पेरणी पूर्वी खोल नांगरणी करावी त्यानंतर दोन उभ्या-आडव्या वखर पाळ्या द्याव्यात. शेवटच्या पाळी पूर्वी एकरी २ ते ३ टन चांगले कुंजलेले शेणखत व्यवस्थित मिक्स करावे सोबतच फळमाशी नियंत्रणसाठी निंबोळी खत वापरावे.
* लागवड कालावधी १५ जानेवारी ते १५ फेब्रुवारी योग्य.
* बाजारात अनेक नवीन वाण उपलब्ध आहेत. वाण निवड करताना अधिक उत्पन्न,रोग प्रतिकारक क्षमता, इत्यादि बाबी तपासून घ्या.प्रामुख्याने बलम खिरा, पुसा संजोग, संकरित हिमांगी, फुले शुभांगी, प्राची, शीतल, चंपा हे वाण शिफरशीत आहेत.
* बियाणे एकरी एक किलो वापरावे.
* लागवड पद्धत - दोन ओळीतील अंतर १.५ ते २.५ मीटर, दोन रोपात ९० सेमी ठेवावे.
* प्लास्टिक मल्चिंग पेपर टाकूनही ठिबक वर लागवड केल्यास पाण्याची बचत होते व उत्पन्नही अधिक मिळते.
* ठिबकने विद्राव्य खते द्यावी.
* जमिनीच्या मगदुरा नुसार ६५ टक्के आर्द्रता टिकवून ठेवावी. तापमानानुसार किंवा दर आठवड्याला एक पानी द्यावे.
* डाऊणी आल्यास मेंकोझेब फवारावे किंवा कॉपर किंवा सल्फरची धुरळणी चालते.
* फळमाशीचा प्रादुर्भाव दिसन्याची शक्यता असल्यास निंबोळी अर्काची फवारणी करावी.
* साधारणपणे ४५ दिवसांनी तोडणी सुरु होते यात ८ ते १० तोडण्या मधे गावरान एकरी ३० क्विंटल तर संकरित एकरी १०० क्विंटल उत्पादन मिळू शकते.
* बियाणे वांझ निघण्याचे प्रमाण हल्ली वाढले आहे, योग्य ती खबरदारी घ्यावी.
* खरेदी केलेल्या बियान्याची पावती, लेबल, थोड़े सैंपल बीयाने सांभाळून ठेवा.
* दुष्काळजन्य परिस्थितीत लागवड जर योग्य राहिली तर नक्की फायदा होवू शकेल.
टरबूज उत्पादन
७० ते ८० दिवसात लखपती होण्यासाठी
टरबूज उत्पादन उत्तम
पर्याय आहे. सविस्तर
"Seed to Seed
Program"
पुस्तक मागणीनुसार घरपोच पाठवले जाते.
|
- फुलगळ रोखण्यासाठी,उत्पादनात 10% वाढ
होण्यासाठी व चांगला आर्थिक परतावा मिळण्यासाठी पिक फुलोरा अवस्थेत असताना
हुमिक एसिड @3ml + MAP (12: 61: 00) @5gm/Ltr पाण्यातून
फवारा.
- फुले,फळे येण्याच्या व पक्व होण्याच्या
काळात,सॅलिसीलिक ऍसिड(ऍस्पिरिन टॅबलेट 350mg,4-5गोळ्या)/15Ltr पाण्यातून 30दिवसाने 1/2वेळा फवारा.
- चांगली फुलधारणा व
उत्पादन मिळण्यासाठी 00: 52: 34 @150 gm / 15 Ltr पाण्यातून
फुलोरा अवस्थेत व फळे तयार होताना फवारा .
- चांगले उत्पादन व
गुणवत्ता मिळण्यासाठी 13: 0: 45 @ 100g/10
Ltr+हाइ बोरान (बायफॉलॉन) 1 ml/Ltr पाण्यातून
फळ धारणा अवस्थेत फवारा.
- पाणी व्यवस्थापन रबी
हंगामात 10-20 दिवसाच्या अंतराने पाणी
द्या.उन्हाळ्यामध्ये पाणी टंचाई भासू देवू नका.
- चांगले उत्पादन व
वाढीसाठी पिकाला ठिबक मधून 1-2 Ltr/प्रती झाड/प्रती दिवस आणि 3-6 Ltr/प्रती
झाड/प्रती दिवस पाणी परंपरागत पद्धतीद्वारे पाणी द्या.
- ठिबक सिंचनाचा वापर
केल्यास उत्पादनात 18% वाढ होते व पारंपारिक पद्धती पेक्षा
40% पाण्याची बचत होते.
- फळ माशी
- पांढरी माशी
- अंकुर आणि मुळे
खाणारी अळी
- पान पायांचा ढेकूण
- नाग अळी
- गाठी करणारे कीटक
- डाऊनी
- भूरी
- पाना फळांवरील ठिपके
Tuesday, January 19, 2016
Saturday, January 16, 2016
दोडका / तुराई
दोडके (तुराई ) लागवड
जमीन:
मध्यम भारी,पोयट्याची,पाण्याचा उत्तम निचरा होणारी असावी.
तापमान २० ते ३५ सेल्सियस दरम्यान हवामान – समशीतोष्ण मानवते.
लागवड
कालावधी जानेवारी ते १५ फेब्रुवारी दरम्यान चालते.
पूर्व मशागत करताना नांगरणी,दोन वेळा वखरणी करावी.
पुसा नसदार,देशी,चैताली,को-१,कोकण हरिता,फुले-सुचेता इत्यादि शिफारसीत वाणचे एकरी २ किलो बियाणे वापरावे.
लागवड पद्धत -
दोन ओळीत २ अंतर,दीड मीटर अंतरावर २ बाय २ फुटाचे खड्डे करून माती शेणखताने भरावे. एका ठिकाणी २/३ बिया पेराव्या. मांडव उभारणे आवश्यक आहे.
खत व्यवस्थापन:
शेवटच्या पाळी पूर्वी एकरी २ टन शेणखत टाकून पाळी द्यावी.लागवड करताना एकरी २५ किलो नत्र,३० किलो स्फुरद ,५० किलो पालश एक महिन्याने २५ किलो नत्राचा दुसरा हप्ता द्यावा.
या सोबतच लागवड केल्यास २ दिवसांनी १२:६१:० खत १.५ किलो + युरिया २ किलो ड्रेंचिंग करा.
हिरवी वाढ व्यवस्थित झाल्यास १९:१९:१९ खताची २ किलो + युरिया २ किलो ड्रेंचिंग करा.
फूल लागवड कालावधीत व पहिल्या तोडणी अगोदर १२:६१:० ची २.५ किलो + १३:०:४५ ची २ किलो + कॅल्शियम नायट्रेट ०.५ किलो ड्रेंचिंग करा.
दुसर्या किंवा त्या पुढील तोडणीच्या वेळी १३:०:४५ ची ३ किलो ड्रेंचिंग करा.
पाणी व्यवस्थापन :
५०% वापसा अवस्था राहील असे ठिबकद्वारे दर ४ ते ५ दिवसांनी पाणी पाळी द्यावी.
कीड व रोग नियंत्रण -
नाग अळी
नियंत्रणासाठी अबामेक्टिन ४ मिली १० लीटर पाण्यातून किंवा डाइफेनथियौरॉन २० ग्रॅम किंवा स्पीरोमेसिफेन १८ मिली किंवा अॅसिफेट +इमीडाक्लोप्रिड ५० ग्रॅम किंवा फ्लोनीकॅमिड ६ मिली प्रति १५ लीटर पाण्यातून फवारा.
अंकुर आणि मुळे खाणारी अळी
पिकाचे मातीपासून मुळाचे व खोडाचे नुकसान करते प्रतिबंध करण्यासाठी कार्बोफ्युरान ३जी १२ किलो प्रती एकर सरीत टाका.उभ्या पिकातील नियंत्रणासाठी फिप्रॉनिल ५%एस सी ५०० मिली किंवा क्लोरपायरीफॉस २० ई सी ड्रेंचिंग करा किंवा फिप्रोनील + इमीडाक्लोप्रिड ८० डब्ल्यू जी १५० मिली प्रति २५० लीटर पाण्यातून प्रती एकर भिजवणी करा.
फळ माशी
नियंत्रणासाठी इंडोक्साकार्ब १४.५ एस सी ५ मिली + स्प्रेडिंग एजेंट ६मिली १० लीटर पाण्यातून फवारा किंवा फिप्रोनिल ५ एस सी ३० मिली प्रति १५ लीटर पानी किंवा लॅंब्डा सायहॅलोथ्रिन ५ मिली प्रति १० लीटर पानी ची फवारणी करा.
पांढरी माशी
पिकात मोझाईक व्हायरस पसरवते. पांढरी माशी दिसून येताच नियंत्रणासाठी डाइफेनथियौरॉन ५० डब्ल्यू पी २०ग्रॅम किंवा स्पीरोमेसिफेन १८ मिली किंवा अॅसिफेट ५०%+इमीडाक्लोप्रिड ५० ग्रॅम किंवा फ्लोनीकॅमिड ६ मिली प्रति १५ लीटर पाण्यातून फवारा.
डाऊनी/केवडा -
नियंत्रणासाठी बिटरटेनोल २५ डब्ल्यू पी ३० ग्रॅम प्रति १५ लीटर पानी किंवा क्लोरोथॅलोनील ७५ डब्ल्यू पी ३० ग्रॅम प्रति १५ लीटर पानी किंवा टेब्युकोनॅझोल २५ मिली प्रती १५ लीटर पानी किंवा कार्बनडॅझिम १२%+ मॅनकोझेब ३० ग्रॅम प्रति १५ लीटर पाण्यातून फवारा.
भूरी रोग
पानांवर पांढरी पावडर दिसून येते.प्रतिबंध करण्यासाठी गंधक पावडर १० किलो प्रति एकर सकाळी पानांवर दव असताना द्या.प्रभावी नियंत्रणासाठी क्लोरोथॅलोनील ७५ डब्ल्यू पी ३० ग्रॅम प्रति १५ लीटर पानी किंवा टेब्युकोनॅझोल १ मिली प्रति लीटर पानी किंवा कार्बनडॅझिम+ मॅनकोझेब २ ग्रॅम प्रति लीटर पाण्यातून फवारा.
* पाना फळांवरील ठिपके रोगात सुरवातीच्या काळात पानांवर पाण्याने भरलेले डाग दिसून येतात.या ठिपक्यांमध्ये मध्यभागी पांढरा आणि काठावरुन राखाडी रंग दिसून येतो.प्रभावी नियंत्रणासाठी भूरी प्रमाणे नियंत्रण करा.
तण नियंत्रण करण्यासाठी पेंडीमेथलीन १.२५ लीटर प्रती २०० लीटर पाण्यामध्ये मिसळून पेरणीनंतर ४८ तासांच्या आत जमीन ओलसर असताना ऐका एकरात फवारा. तसेच बियाणांची उगवण झाल्यावर १० ते १५ दिवसांनी एक व फुले येण्यापूर्वी १-२ वेळा अंतर मशागत करणे गरजेचे आहे.
* ६० दिवसानंतर फळे काढणीस येतात. उत्पादन एकरी ४ ते ५ टन मिळू शकते.